استحاله ی ذهنی

ذهن ایرانی، همچون اقلیم کشورش ملون ومتنوع است .انگار،ذهن ایرانی در بستر زمان، از حالتی به حالتی دیگر دایم در تغییر و تحول است.

استحاله ی ذهنی

ذهن ایرانی، همچون اقلیم کشورش ملون ومتنوع است .انگار،ذهن ایرانی در بستر زمان، از حالتی به حالتی دیگر دایم در تغییر و تحول است.

ایران سرای من است

۲ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «هنرمند» ثبت شده است

وقتی هنرمندی زود می میرد...

يكشنبه, ۱۹ مرداد ۱۳۹۹، ۰۹:۰۰ ق.ظ
«وقتی هنرمندی زود می‌میرد، خیلی زود می‌میرد، همه ما مسوول هستیم.» این عبارت فریدون رهنما که در مقاله‌ای پس از مرگ استاد ابوالحسن صبا نوشته بود، و مسوولیتی که از آن یاد کرده بود درباره خود او نیز صدق می‌کند؛ شاعر، فیلمساز و هنرمندی که در طول عمر کوتاه ۴۵ساله خود تاثیری عمیق بر هم‌نسلان خود چه در ادبیات و چه سینما گذاشت گویا با این جمله، پیشاپیش مسوولیت یادآوری‌اش را به ما گوشزد کرده است.
 

 فریدون رهنما دوم خرداد ۱۳۰۹ در تهران و در یک خانواده سرشناس و متمول به دنیا آمد. مادرش، زکیه حائری دختر شیخ عبدالله مازندرانی (رحمت علیشاه) بود و پدرش نیز زین‌العابدین رهنما، سیاستمدار، نماینده مجلس، نویسنده، مفسر و مترجم قرآن بود. فریدون رهنما در چهار سالگی به دنبال تبعید پدرش به لبنان (بعد از اختلاف با رضاشاه در سال ۱۳۱۳)، به همراه خانواده به بیروت رفت و بعد از هفت سال به تهران بازگشت و در دبیرستان فیروز بهرام درس خواند.

در سال ۱۳۲۳ به فرانسه رفت و به تحصیل در رشته ادبیات در دانشگاه سوربن پرداخت. رهنما در سال ۱۳۳۶ پس از پایان تحصیلات دانشگاهی خود در دانشکده ادبیات سوربن و فارغ‌التحصیلی از مدرسه فیلم‌سازی پاریس به ایران بازگشت و در کتابخانه مجلس شورای ملی مشغول به کار شد.

رهنما در دوران کوتاه عمر خود به ساختن سه فیلم «تخت جمشید» (فیلم کوتاه)، «سیاوش در تخت جمشید» و «پسر ایران از مادرش بی‌اطلاع است» و انتشار پنج دفتر شعر به زبان فرانسه و یک دفتر شعر به فارسی و نگارش ده‌ها مقاله در نقد سینما و ادبیات مبادرت ورزید. وی همواره مدافع حرکت‌های مدرن و آوانگارد در حوزه ادبیات، سینما و تئاتر بود و تاثیر غیرقابل انکاری در معرفی شعر و اندیشه‌های مدرن در ایران دهه سی و چهل داشت.

 داریوش شایگان، نویسنده و اندیشمند و از دوستان فریدون رهنما درباره استعداد او نقل می‌کند: «فریدون شخصیتی جامع الاطراف بود: به ادبیات فرانسه احاطه کامل داشت، در سوربن در همین رشته تحصیل کرده بود؛ به ادبیات ایران بسیار عشق می‌ورزید و به زبان فارسی تسلط کامل داشت؛ عاشق ساختن فیلم بود و از انستیتوی فیلمولوژی پاریس دیپلم گرفته بود؛ دستی هم در موسیقی داشت، به یاد دارم روزی پشت پیانو نشست و مدتی به بدیهه‌نوازی پرداخت و من از این همه استعداد، راستی به‌حیرت افتادم.»

از ویژگی‌های مهم رهنما تشویق دیگر هنرمندان و نویسندگان به ادامه کار و مهیا کردن محیطی فرهنگی برای هم‌دوره‌ای‌هایش بود.

احمد شاملو، شاعر برجسته که مقدمه کتاب «قطعنامه» او به قلم فریدون رهنما نوشته شده است درباره وی گفته است:

«فریدون رهنما پس از سال‌های دراز از پاریس بازگشت. با کوله‌باری از آشنایی عمیق با شعر و فرهنگ غرب و شرق و یک خروار کتاب و صد‌ها صفحه موسیقی. آشنایی با فریدون که به خصوص شعر روز فرانسه را مثل جیب‌های لباسش می‌شناخت دقیقا همان حادثه بزرگی بود که باید در زندگی من اتفاق بیفتد. به یاری بی‌دریغ او بود که ما - به‌عنوان مشتی استعداد‌های پراکنده که راه به جایی نمی‌بردیم و کتابی برای خواندن نداشتیم و یکسره از همه چیز بی‌بهره بودیم- به کتاب و شعر و موسیقی دست یافتیم. و تمامی درهای بسته به رویمان گشوده شد. خانه فریدون پناهگاه امید و مکتب آموزشی ما شد. کار بار افکندن ما در خانه او از یک ساعت و بعدها گاه به روزهای متوالی کشید. من به راستی نمی‌دانم وجودمان تا چه حد مزاحم آسایش و زندگی او بود. زیرا به مصداق آنکه دود از کنده بلند می‌شود، باید بگویم خود او بود که به بهره‌جویی‌های ما، سخاوتمندانه، در نهایت بزرگواری دامن می‌زد. فریدون برای ما فانوسی شده بود که از طریق او به هرچه می‌جستیم دست می‌یافتیم. از آشنایی کلی با موسیقی علمی، و مکاتب نقاشی، تا کشف شعر ناب. در هرحال، حق فریدون رهنما بر شعر معاصر، پس از نیما، دقیقا معادل حق از دست رفته‌ کریستف کلمب است بر آمریکا.»

رهنما در ۱۷ مرداد ۱۳۵۴ در سن ۴۵ سالگی بر اثر بیماری مغزی در پاریس درگذشت.

 

۲ نظر موافقین ۲ مخالفین ۰ ۱۹ مرداد ۹۹ ، ۰۹:۰۰
ایران سرا

6 ایرانی در میان 500 هنرمند برتر سال 2019

دوشنبه, ۲۲ مهر ۱۳۹۸، ۰۸:۲۶ ق.ظ
 
 
دنیای‌اقتصاد : نزدیک به یک دهه است که حضور آثار هنرمندان ایرانی در حراجی‌های بین‌المللی پررنگ‌تر از گذشته شده است. به بیان دقیق‌تر در این ۱۰ سال روند رو به رشدی در عرضه و قیمت‌گذاری آثار تجسمی ایران در حراجی‌های بین‌المللی وجود داشته است. رکورد فروش در حراجی‌های معتبر حوزه غرب آسیا عمدتا در اختیار آثار یا هنرمندان ایرانی بوده است و از این حیث جایگاه هنر تجسمی ایران در منطقه جایگاهی برجسته و حتی شاید غیرقابل مقایسه با کشورهای دیگر است.

امسال نیز در ادامه موفقیت‌های بین‌المللی هنرمندان تجسمی ایرانی، نام شش نفر از هنرمندان معاصر در رده‌بندی معتبر «آرت‌پرایس» و «فیاک» از برترین هنرمندان سال ۲۰۱۹ جهان ثبت شده است. «آرت‌پرایس» مهم‌ترین مرجع مارکت هنر جهان و «فیاک» موسسه نمایشگاه‌های بین‌المللی پاریس است که اکتبر هر سال به صورت مشترک، نام ۵۰۰ هنرمند برتر سال را اعلام می‌کنند. به گزارش هنر آنلاین، این رتبه‌بندی یکی از مهم‌ترین معیارهای سنجش، تحلیل و بررسی وضعیت هنر معاصر جهان، از دو بعد اقتصادی و هنری است. در صدر این رتبه‌بندی نام‌هایی چون ژان میشل باسکیه، جف کونز، کاس (برایان دونلی)، کریستوفر وول، جورج کوندو، یوشیتومو نارا، کِیت هرینگ، آلبرت اوهلن، ژو چونیا و پیتر دویگ دیده می‌شود. در ادامه این فهرست نام شش هنرمند ایرانی از جمله فرهاد مشیری در رتبه ۱۶۷، کوروش شیشه‌گران در رتبه ۲۵۸، رضا درخشانی در رتبه ۳۲۹، وای.زی. کامی (کامران یوسف‌زاده) در رتبه ۳۵۵، علی بنی‌صدر در رتبه ۳۵۶ و شیرین نشاط در رتبه ۴۹۹ به چشم می‌خورد. نام این ٥٠٠ نفر از بین بیش از ٥٠٠ هزار هنرمند فعال در سراسر جهان انتخاب شده است. این موسسه اطلاعات موردنیاز برای این رتبه‌بندی را از طریق موسسات اصلی حراج، گالری‌های دنیا و مجموعه‌داران تهیه می‌کند. آرت‌پرایس با دسترسی به اطلاعات و تصاویر بیش از صد ‌میلیون اثر هنری از سال ١٧٠٠ میلادی به این سو به تحلیل‌های دقیق خود در عرصه هنر شهرت دارد.

ایرانیان حاضر در رتبه‌بندی

فرهاد مشیری در بین هنرمندان معاصر ایرانی هنرمندی است که آثارش بیشترین فروش را در حراج‌ها داشته است. بیشترین قیمتی که برای فروش اثری از او چکش خورده، حدود ۴۴۳ هزار دلار بوده. مجموع شش اثر فروش‌رفته از او ارزشی برابر با یک‌ میلیون ‌و ۱۶۷ ‌هزار دلار داشته است.  در رتبه بعدی کوروش شیشه‌گران قرار دارد که مجموعا ۳ اثر از او به مبلغ ۵۹۴ ‌هزار دلار فروخته شده و گرانبهاترین اثرش ۳۳۴ هزار دلار به فروش رفته است. نکته مهم آن است که نام شیشه‌گران بالاتر از هنرمندانی چون میمو پالادینو، عبدالرحمان سلیمان، نبیل نحاس، کمال اونسوی، هربرت براندل، رشید رعنا، ساندرو چیا، سالوو و... قرار دارد. نام او در سال گذشته هم در رتبه ۲۸۹ این فهرست قرار داشت که این رتبه امسال به ۲۵۸ ارتقا پیدا کرده است.

سومین هنرمند ایرانی، رضا درخشانی است که مجموعا چهار اثر از او به مبلغ ۴۴۸ هزار دلار به فروش رفته. بالاترین رقم فروش رفته برای یک اثر او ۲۵۵ هزار دلار بوده است. چهارمین هنرمند وای.زی کامی است که دو اثر او به قیمت ۳۹۵ هزار دلار فروخته شده و گران‌ترین اثرش ۲۸۳ هزار دلار بوده است. در جایگاه بعدی، علی بنی‌صدر قرار دارد که دو اثر از او در حراج‌ها فروخته شده و مجموع قیمت آثارش ۳۹۵ هزار دلار بوده است. بالاترین قیمت چکش‌خورده برای تابلوهای او ۳۸۸ هزار دلار بوده است. رتبه ششم هم در اختیار شیرین نشاط است که ۱۶ اثر او به قیمت ۲۵۱ هزار دلار در حراج‌ها خریداری شده و ۶۸ هزار دلار، گرانبهاترین اثر فروخته‌شده اوست.

تحلیل بازار ۲۰۱۹ ایران

در گزارش آرت پرایس در تحلیل شرایط بازار هنری ایرانیان آمده است: «مسائل اجتماعی و چالش‌های جامعه مدرن ایران از جمله موضوع‌های مورد توجه در آثار هنری هنرمندان ایرانی بوده است. آثار این هنرمندان که غالبا در آمریکا و امارات به نمایش گذاشته می‌شوند، نشان‌دهنده زندگی روزانه و فضای سیاسی- اجتماعی ایران هستند، درعین‌حال که در آنها تلاش شده با تعصبات و ذهنیتی که در غرب در قبال ایران وجود دارد، مقابله کنند.»

در بخشی دیگر از این گزارش نوشته شده: «همان‌طور که جو حاکم بر ایران آمیزه‌ای از سنت و مدرنیته است، هنرمندان ایرانی نیز شوق خلاقانه خود را در زندگی مدرن با ادای احترام به سنت، ترکیب می‌کنند. آثار آنها که ریشه در تاریخ دارد و به‌نوعی آگاهی سیاسی می‌دهد، در موزه‌های بانفوذی چون موزه مدرن تیت لندن، مرکز فرهنگی هنری ژرژ پمپیدو در پاریس و گوگنهایم در نیویورک توجه‌ها را به خود جلب کرده‌اند؛ ‌به‌طوری‌که این موزه‌ها مشتاق به نمایش آثار جدید این هنرمندان هستند و گالری‌های هنر، خانه‌های حراج، مجموعه‌دارها و دیگر عوامل دنیای هنر نسبت به آثار این هنرمندان کنجکاوی زیادی نشان می‌دهند.»

به‌نظر می‌رسد علاقه بین‌المللی به آثار هنرمندان خاورمیانه و خصوصا ایرانی‌ها و عرب‌ها رو به رشد است و این موضوع بسیار مهمی است؛ چون بسیاری از این هنرمندان در دهه‌های گذشته فرصت ارائه آثار خود در عرصه جهانی را نداشته‌اند. قطعا در آثار هنرمندان ایرانی، رگه‌هایی از کیفیت و عظمت است که این‌چنین مورد تحسین و توجه منتقدان، کارشناسان، مجموعه‌داران و خریداران آمریکا، اروپا و سایر نقاط دنیا قرار گرفته است. در ۱۴ سال گذشته، مارکت هنر خاورمیانه و شمال آفریقا شاهد یک نوزایی تمام‌عیار بوده است. ثبت رکوردهای بالای فروش از سوی هنرمندان در حراج کریستیز دبی، گویای این واقعیت است. قرار گرفتن مجدد نام شش ایرانی را در فهرست ٥٠٠ هنرمند برتر، از زاویه این نوزایی در هنر ایران می‌توان بررسی کرد.

مارکت هنر معاصر

بنا به گزارش آرت پرایس هم‌اکنون مارکت هنر معاصر ۱۲ درصد از گردش مالی مارکت هنر جهان را در اختیار دارد. این در حالی است که این درصد در سال ۲۰۰۰ تنها ۸/ ۲ درصد بود. در این بین هنر خاورمیانه روز به روز در حال رشد و دگرگونی است. بین سال‌های ٢٠٠۶ تا ٢٠٠٨ حراج‌های بزرگی که در خاورمیانه برگزار شدند، خصوصا حراج کریستیز سال ٢٠٠۶ در دوبی، باعث شدند هنر خاورمیانه و ایران بیش از گذشته به عرصه‌های جهانی راه پیدا کند.

 

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۲ مهر ۹۸ ، ۰۸:۲۶
ایران سرا