نابغه واقعی

زیرک ۹۹ سال پیش در روز هشتم آذرماه سال ۱۳۰۰ در شهر بوکان به دنیا آمد و پنجم تیر ماه سال ۱۳۵۱ یعنی در ۵۱ سالگی نغمه‌های پرشمار و صدای منحصربه‌فردش را به جهان باقی کوچاند. او در نیم‌قرنی که زندگی کرد شمار بسیار بالایی از ترانه‌های سورانی،‌ هورامی، فارسی و ترکی آذربایجانی و حتی لری را آهنگسازی کرد و خواند.

همسر زیرک به نقل از او در جایی گفته که این خواننده بیش از ۲۸۰۰ قطعه موسیقی را ساخته یا اجرا کرده است ولی برخی از کارشناسان و موسیقی‌دانان، آثارش را در مجموع در حدود ۱۲۰۰ اثر برشمرده‌اند. حسن زیرک شاعر هم بود و برای آهنگ‌هایش، ‌شعر می‌سرود و نکته جالب آنکه حتی سواد خواندن و نوشتن هم نداشت. او در سال ۱۳۳۷ به رادیو کردی تهران پیوست و با همکاری کسانی همچون حسین یاحقی، حسن کسایی، جلیل شهناز، جهانگیر ملک، احمد عبادی و... ترانه‌هایی را ساخت و خواند و البته ماهانه ۱۲ هزار ریال حقوق دریافت می‌کرد. در سال ۱۳۴۱ این رادیو تعطیل شد و زیرک به رادیو کرمانشاه رفت. در آنجا با مجتبی میرزاده، ویولن‌نواز برجسته و جوان آن روزگار همکاری کرد و بخشی از مهم‌ترین آثار ماندگارش را به اجرا رساند. بسیاری از خوانندگان جوان از جمله محسن چاوشی نیز از سبک خوانندگی زیرک تاثیر گرفته‌اند و خیلی‌ها درباره جنس صدا و تاثیر موسیقی او حرف زده‌اند.

ازجمله شهرام ناظری خواننده سرشناس درباره حسن زیرک معتقد است: «در مجموع فقط می‌توانم بگویم که یک انسان نابغه به‌معنای واقعی بود. یعنی در همان لحظه که وارد ارکستر رادیو می‌شد و به اتاق ضبط می‌رفت، در آن واحد، هم شعر می‌سرود، هم آهنگ می‌ساخت و هم آن را می‌خواند، که تاکنون چنین موردی در موسیقی سابقه نداشته‌است... واقعا از افراد استثنایی و از نوابغ موسیقی کردی بودند و بنده در میان خوانندگان کرد علاقه خاصی به صدای حسن زیرک دارم.»