قادر فاضلی، مولوی پژوه و مولف آثار پیامبر اکرم در مثنوی مولوی ،اندیشه عطار، فرهنگ موضوعی کلیات شمس تبریزی و آثار متعدد دیگر در این حوزه؛ مهمان «شب روایت» {«شب روایت» به تهیه کنندگی حسین شاه مرادی کاری از گروه ادب و هنر شبکه چهار سیما است که سه شنبه ها ساعت ۲۳ به روی آنتن شبکه چهار سیما می رود .}سه شنبه شب ۹ مهر بود و در رابطه با روایت های مثنوی محور با مجری برنامه به گفتگو نشستند.

قادر فاضلی نویسنده و مولوی پژوه در خصوص اینکه ما در این دنیای مدرن چه نیازی به شناخت مولوی داریم بیان کرد: مولوی در جهان مطرح است و هرکسی نمی تواند مطرح باشد اما چه شد که مولوی هشت قرن بعد از خودش در جوامع بشری هنوز هم مطرح است؛ معلوم است که یک چیزی وجود دارد که مردم هر عصری خودشان را به آن محتاج می دیدند. اصلا لازم نیست کسی مولوی شناس باشد اگر کمی تاریخ بخواند به این میرسد که مولوی ویژگی هایی داشته که در دیگران نبوده است.

این پژوهشگر در پاسخ به این سوال مجری که مولوی چه گوهری است و برای انسان امروز چه هدیه ای دارد افزود: من برای افراد مذهبی که یک بعدی فکر می کنند ،می گویم که به قول استاد علامه جعفری که می گفتند من ۲۲۰۰ آیه در مثنوی کشف کرده ام که مستقیم و غیر مستقیم به آن اشاره کرده است و این حدودا یک سوم قرآن است. یعنی در واقع این انسان قرآن را به نوعی تفسیر کرده است و هرکس خودش را به قرآن محتاج می بیند به این کتاب مثنوی هم خودش را محتاج می بیند. شهریار یک شعر دارد که آخرین بیتش اش این است: مثنوی قرآن لفظ پارسی است . در واقع این کتاب یک ترجمه قرآن است و نمی شود انسان خودش را اهل تحقیق بداند و به این کتاب نیازمند نباشد.

فاضلی در خصوص داستان ها و روایت های مثنوی و ویژگی های این داستان ها اظهار کرد: یک بخش هایی از مثنوی برگرفته از قرآن و یک بخش از آن ملهم از احادیث است و یک بخش هایی از آن ابداعات و ساخته ذهن مولوی است تا یک محتوایی را که مطابق با آموزه های احادیث است پیاده کند .بنابراین داستان ها هم مبنای قرآنی و حدیثی و هم مبنای تاریخی دارد و ممکن است بعضی داستان ها بر مبنای حکایت های عامیانه بوده که توسط مردم روایت می شده و مولوی در مثنوی آورده است.

مهمان برنامه ی «شب روایت» در مورد باز نویسی روایت های مثنوی گفت: سو استفاده هایی که از قرآن کریم شده در مورد مثنوی هم وجود دارد و مهم ترین دلیلش رابطه ناگستننی بین قرآن و مولوی است چون این شخص متاثر از قرآن است . اگر بخواهی صورت مثنوی را توجه کنی بیشتر گمراهی می آورد اما باطن مولوی هدایت می کند به عنوان مثال در مورد موسی و شبان می گویند که در این شعر گفته هیچ ترتیب و موالاتی مجو /هرچه میخواهد دل تنگت بگو  اما این بیت شعر در واقع هدف دارد و میخواهد بگوید هرکس با هرزبانی باید با خدای خودش صحبت کند و رابطه با خدا نباید قطع شود.
خب حالا همین را در نظر بگیرید یک کسی بر مبنای بیت «ملت عشق» از همه دین ها جداست /عاشقان را مذهب و ملت خداست  یک رمانی می نویسد و ترجمه می شود و به دست مردم می رسد که می خواهد بگوید اگر کسی عاشق شد نباید به هیچ مذهبی پایبند باشد اما سوال پیش می آید که واقعا این بیت این شعر را می خواهد بگوید؟خیر. نویسنده رمان را طوری می نویسد که مخاطب این برداشت را می کند که اگر می خواهی عاشق شوی به هیچ مذهبی نباید پایبند بود. در این روایت ها مخاطب می بیند که هم عشق هست هم عرفان و هیچ ترتیب و موالاتی وجود ندارد و چه چیزی از این بهتر ونویسنده رمان را طوری می نویسد که مخاطب وقتی آن را می خواند با خود بگوید که خب پس راه من درست و طبیعی است و بنابراین اینطور می شود که این رمان ها مشتری زیادی دارد. اینکه چرا مخاطب این رمان ها زیاد است به این دلیل است که ظاهر زیبایی دارد مثل مواد مخدر که صدها میلیون نفر در جهان به آن آلوده هستند اما مشتری دارد.

وی  در پاسخ به چگونگی واکنش طرفداران مولوی به این رمان ها اذعان کرد: سفیر ترکیه چند روز پیش در کنگره مولوی گفت که می خواهند مولوی را از اسلام بگیرند و بگویند مولوی با این شخصیت عظیم ربطی به اسلام ندارد. اما باید حواسمان باشد که مولوی یکی از فرزندان مکتب اسلام است.

فاضلی با بیان خاطره ای از مرحوم علامه جعفری در مدح شخصیت بزرگ مولوی یادآور شد:مرحوم جعفری می فرمودند قبل از انقلاب یکی از اساتید دانشگاه ما را به منزلش دعوت کرد و دادستان کل کشور هم حضور داشت ودادستان گفت: مولوی بزرگتر از اسلام هست و اسلام نمی تواند شخصیتی چون مولوی تربیت کند. صاحبخانه به دادستان رو کرد و گفت: در رابطه با مولوی اجازه بدهید آقای جعفری نظردهند .آقای جعفری می گویند من گفتم که ایشان(دادستان) مولوی شناس خوبی هستند ولی از اسلام بویی نبرده اند چون مولوی در کتابش از آیات و احادیث زیاد اورده است و معلوم است مولوی عاشق قرآن بوده است
این پژوهشگر در پایان گفت: در کتاب «مولوی در میان ما» به این روایت ها و رمان های جدید برگرفته از مولوی نقد هایی زده ام.

 

سایت خوان روزنامه دنیای اقتصاد
تاریخ انتشار :